Tarih: Aralık 1915-Nisan
1916Yer: Kut’-ül Ammare (Bağdat’ın güneyi)Birinci Dünya Savaşı’nın Irak
Cephesi, Osmanlı ordularıyla İngiliz orduları arasında çetin savaşlara sahne
olmaktadır...
1914’te İngilizlerin Basra’yı
işgaliyle açılan Irak cephesinde, Osmanlı işgale engel olamamıştır. Güçlü
İngiliz VI. Ordusu Tümgeneral Townshend komutasında Bağdat’a ilerlemek
istemektedir. Fakat İngiliz ordusunun yürüyüşüne ilk darbe 1914 sonunda Selman-ı
Pak Muharebesi’nde inmiştir.
Sorunsuz işgal ve ilerleyiş
Osmanlı’nın bölgeye müdahil olmasıyla engellenmiştir ve İngiliz ordusunun 3
Aralık 1915’te, Bağdat’ın 170 km güneyindeki Kut’-ül Ammare kasabasına
çekilmesine neden olmuştur.
İngilizlere bir darbe daha vurmak isteyen Osmanlı kuvvetleri, Cumhuriyet döneminden de hatırladığımız, Koçgiri isyanına çok sert müdahale etmekle eleştirilen ve Atatürk’ün o dönem sahip çıktığı Irak ve Havalisi Genel Komutanı Miralay (Sakallı) Nurettin Paşa’nın idaresiyle Kut’u kuşatır.
İngilizlere bir darbe daha vurmak isteyen Osmanlı kuvvetleri, Cumhuriyet döneminden de hatırladığımız, Koçgiri isyanına çok sert müdahale etmekle eleştirilen ve Atatürk’ün o dönem sahip çıktığı Irak ve Havalisi Genel Komutanı Miralay (Sakallı) Nurettin Paşa’nın idaresiyle Kut’u kuşatır.
Kuşatma haftalarca sürer. 20 Ocak
tarihine kadar kuşatmayı yöneten Nurettin Paşa, Enver Paşa tarafından görevden
alınır. Nedeni ise İngilizlerle bir başka bölgede giriştiği çarpışmada verdiği
çekilme emridir. Görevi ve komutayı Enver Paşa’nın talimatıyla, kendinden bir
yaş küçük amcası Mirliva Halil Paşa devralır.. Halil Paşa İngilizlere gelen
yardımları engeller, yolları kapatır.
İngilizler müttefikleri Ruslardan
da yardım ister. Bu talep üzerine Rus komutan Baratov bir saldırı düzenler
ancak Osmanlı kuvvetleri bu saldırıyı da püskürtür.
İngilizlerin dayanacak gücü
kalmaz. İngiliz Genel Ordusunun kuşatma altındaki birlikleri kurtarmak için
yaptığı üç taarruz da sonuç vermez ve İngilizler büyük kayıplar verir. İngiliz
ordusuna toplamda 23.000 askere mal olan kuşatma, Townshend’in teslim
olacaklarını bildirmesiyle kaldırılır.
29 Nisan'a kadar süren kuşatma
nihayetinde İngiliz birlikleri, 13 general, 481 subay ve 13.000 dolayında erle
birlikte Mirliva Halil Paşa’ya teslim olur.
Bu kuşatma Çanakkale Zaferi’nin
ardından İngiliz emperyalistlerinin ikinci mağlubiyetidir. Birçok cephede
birden savaşan Osmanlı ordusu “güneşi batmayan imparatorluğu” yine mağlup
etmeyi başarmıştır.
Evet, Türk tarihinin en önemli
savaşlarından birisi Kut Savaşı…
Osmanlı Devleti’nin son zaferi
olarak da tarihe geçmiştir. Ama Türkiye’nin NATO’ya üyeliğiyle birlikte,
1952’de İngilizlerin isteğiyle eğitim müfredatlarından çıkarılmış, bayram
olarak kutlanmaktan vazgeçilmiştir.